CBSE Syllabus for Class 12 Sanskrit Core 2019-20

CBSE Syllabus of Class 12 Sanskrit – in PDF

CBSE Syllabus for Class 12 Sanskrit Core 2019-20 contains all the topics of this session. myCBSEguide provides you latest Syllabus of Class 12. Sanskrit is the classical language of Indian and the liturgical language of Hinduism, Buddhism, and Jainism. It is also one of the 22 official languages of India. Student can Download Latest CBSE Syllabus for class 12 in PDF format is now available in myCBSEguide mobile app. The curriculum for March 2020 exams is designed by CBSE, New Delhi as per NCERT textbooks for the session 2019-20.

CBSE Syllabus for class 12 Sanskrit Core 2019-20

Download as PDF

CBSE Syllabus Class 12 Sanskrit Core

प्रश्नपत्रम्

अवधिः – होरात्रयम्
पूर्णाङ्काः 80+20

अस्मिन् प्रश्नपत्रे चत्वारो भागाः भविष्यन्ति।
भागः “क” अपठित-अवबोधनम् (10 अङ्काः)
भागः “ख” रचनात्मककार्यम् (15 अङ्काः)
भागः “ग” अनुप्रयुक्तव्याकरणम् (20 अङ्काः)
भागः “घ” (35 अङ्काः)

• पठित-अवबोधनम् (25 अङ्काः)
• संस्कृतसाहित्येतिहासस्य परिचयः (10 अङ्काः)

भागः “ङ” आन्तरिकमूल्याङ्कनम् (20 अङ्काः)

---

प्रतिभागं विस्तृतविवरणम्

भागः ‘क’ अपठित-अवबोधनम्
(अङ्काः 10) (कालांशाः 20)

80-100 शब्दपरिमितः एकः सरलः अपठितः गद्यांशः।
प्रश्नवैविध्यम्

1. एकपदेन उत्तरम् (2)
2. पूर्णवाक्येन उत्तरम् (4)
3. समुचितशीर्षकलेखनम् (1)
4. वाक्ये कर्तृक्रिया-पदचयनम् , सर्वनामस्थाने संज्ञाप्रयोगः, विशेषण विशेष्य/पर्याय/विलोमादिचयनम् (3)

भागः ‘ख’ रचनात्मक कार्यम्
(अङ्काः 15) (कालांशाः 30)

1. औपचारिकम् अनौपचारिक पत्रम्/प्रार्थनापत्रम् (मञ्जूषायाः सहायतया पूर्ण पत्रं लेखनीयम्) (5)
2. लघुकथा (शब्दसूचीसाहाय्येन, रिक्तस्थानपूर्ति-माध्यमेन)/वार्तालापे एकपक्षपूरणम् (5)
3. सङ्केताधारितम् अनुच्छेदलेखनम् /हिन्दीभाषया आङ्ग्लभाषया वा लिखितानां पञ्चसरलवाक्यानां संस्कृतभाषया अनुवादः। (5)

भागः ‘ग’ अनुफ्युक्तव्याकरणम्
(अङ्काः 20) (कालांशाः 60)

1. पाठाधारिताः सन्धिविच्छेदाः – स्वरसन्धिः, व्यञ्जनसन्धिः, विसर्गसन्धिः च। (2+2+2)
2. पाठाधारित-समासाः विग्रहाः च – अव्ययीभावः, द्विगुः, द्वन्द्वः, तत्पुरुषः, कर्मधारयः, बहुव्रीहिः। (5)
3. प्रत्ययाः – अधोलिखितप्रत्यययोगेन वाक्यसंयोजनम्/सङ्केताधारितरिक्तस्थानपूर्तिः (6)
   1. कृत्- क्त, क्तवतु, तव्यत्, अनीयर, शतृ, शान, क्तिन्
   2. तद्धित- मतुप, इन्, ठक्, ठ, त्व, तल्
   3. स्त्री-प्रत्ययाः – टाप, डीप
4. उपपदविभक्तियोगः (पाठ्यपुस्तकम् आधृत्य) (3)

भागः ‘घ ‘ (i)पठित – अवबोधनम्
(अङ्काः 35) (कालांशाः 85)

(अ) पठित-अवबोधनम् (25)

1. अंशत्रयम् (5×3=15)
   1. एकः गद्यांशः
   2. एकः पद्यांशः
   3. एकः नाट्यांशः
2. पाठ्यांश-आधारित प्रश्नवैविध्यम्
   1. एकपदेन उत्तरम् (1)
   2. पूर्णवाक्येन उत्तरम् (2)

   भाषिककार्यम् – (2)

   1. विशेषण-विशेष्य/पर्याय/विलोमादिचयनम्
   2. वाक्ये कर्तृक्रिया-पदचयनम्
   3. सर्वनामस्थाने संज्ञाप्रयोगः
3. भावार्थलेखनम् / प्रदत्ते भावार्थत्रये शुद्धभावार्थचयनम्। (3)
4. प्रदत्तेषु अन्वयेषु रिक्तस्थानपूर्तिः / प्रश्नपत्रात् भिन्नं पाठ्यपुस्तकस्य श्लोकमेकं लिखित्वा (3)
   भावार्थलेखनम्
5. प्रदत्तवाक्यांशानां सार्थक संयोजनम्। (2)
6. प्रदत्तपङ्कषु प्रसङ्गानुसार पदानाम् अर्थलेखनम्। (2)

भागः ‘घ’ (ii) संस्कृत-साहित्येतिहासस्य सामान्यः परिचयः
(अङ्काः 10) (कालांशाः 25)

संस्कृतेन वस्तुनिष्ठ/अतिलघूत्तरप्रश्नमाध्यमेन अधोलिखितसंस्कृतसाहित्यविषयकः परिचयः

1. पाठ्यपुस्तके सङ्कलितपाठ्यांशानां कवीनां परिचयः। (3)
2. गद्य-पद्य-नाटकादिविधानां मुख्यविशेषतानां परिचयः (3)
3. गद्यकाव्यम्, पद्यकाव्यम्, चम्पूकाव्यम् (4)

भागः “ङ” आन्तरिक-मूल्याङ्कनम्
(अङ्काः 20)

1. परियोजनाकार्यम् – (10 अङ्काः)
2. गतिविधयः – (10 अङ्काः)

उद्देश्यानि –

• छात्राणां विविध-जीवन-कौशलानां विकासः।
• छात्राः समाजस्य विविध-समस्याः ज्ञात्वा समाधाने समर्थाः स्युः।
• गवेषणात्मक-चिन्तनशक्तेः विकासः।
• संस्कृत-जगतः समस्यानां सम्मुखीकरणम्।
• छात्राणां सृजनात्मकक्षमतायाः विकासः।
• श्रवण-भाषण-पठन-लेखनकौशलानां विकासः।
• आत्मविश्वासस्य संवर्धनम्।

1. परियोजना-कार्यम् (10 अङ्काः)

• मथ्यावार्तायाः (Fake News) दुष्प्रभावाः।
• अध्ययने अन्तर्जालस्य उपयोगिता
• संस्कृतं व्यवहारभाषां कर्तुं समस्या समाधानञ्च।
• सोशलमीडिया” इत्यस्य सदुपयोगः।
• भारतीयसंस्कृतौ वैज्ञानिकचिन्तनम्।
• स्वक्षेत्रे जायमानस्य प्रदूषणस्य कारणानि समाधानञ्च।
• स्वक्षेत्रे स्वच्छभारताभियानस्य स्थितिः।
• संस्कृताध्ययनं प्रति छात्राणाम् उदासीनतायाः कारणानि तन्निराकरणोपायाश्च।
• आयुष्मद्भारतम्’ इति सर्वकारीय-योजनाविषये लाभार्थिनां जागरूकतायाः विश्लेषणम्।

2. श्रवण-भाषण-कौशलम् (05 अङ्काः)

• कथा
• संवादः/ वार्तालापः
• भाषणम्
• नाटकम्
• वार्ताः
• आशुभाषणम्
• वार्तावलिः (समूहचर्चा)
• संस्कृतगीतानि
• श्लोकोच्चारणम्

3. लेखन-कौशलम् (05 अङ्काः)

• विविधविषयान् आधृत्य मौलिकलेखनम्
• यथा- माता, पिता, गुरुः, पर्यावरणम्, विद्या, योगः समयस्य सदुपयोगः , शिक्षा, अनुशासनम् इत्यादयः।
• शैक्षिकभ्रमणस्य संस्कृतेन प्रतिवेदनलेखनम्।
• दैनन्दिनीलेखनम्।
• सङ्केताधारितं कथालेखनम्।
• श्रुतलेखः

अवधातव्यम्-

1. उपर्युक्त परियोजनाकार्याणि गतिविधयश्च उदाहरणरूपेण प्रदत्ताः सन्ति । एतदतिरिच्य एतादृशाः अन्यविषयाः अपि भवितुमर्हन्ति।
2. केन्द्रिय-माध्यमिक-शिक्षा-बोर्ड (CBSE) इत्यस्य प्रपत्रसङ्ख्या (Circular No.)- Acad-11/2019 इत्यनुसारम् 2019-2020 इति सत्रस्य आदर्शप्रश्नपत्रे वार्षिकप्रश्नपत्रे च 20 अङ्कानां वस्तुनिष्टाः प्रश्नाः भविष्यन्ति।

पुस्तकानि

• भास्वती – द्वितीयो भागः (पाठ्यपुस्तकम्) रा. शै. अनु. प्र. परि. द्वारा प्रकाशितम्।
• व्याकरणसौरभम् (संशोधितसंस्करणम्) रा. शै. अनु. प्र. परि. द्वारा प्रकाशितम्।
• रचनानुवादकौमुदी (सहायकपुस्तकम्) कपिलदेवद्विवेदीलिखितम् विश्वविद्यालयप्रकाशनम्, वाराणसी।
• संस्कृतसाहित्यपरिचयः (सन्दर्भपुस्तकम्) (संशोधितसंस्करणम्) रा. शै. अनु. प्र. परि. द्वारा प्रकाशितम्।
• वेदपारिजात (अतिरिक्ताध्ययनार्थम्) रा. शै. अनु. प्र. परि. द्वारा प्रकाशितम्।

Download CBSE Syllabus of Class 12th

• Physics
• Chemistry
• Biology
• Mathematics
• Accountancy
• Economics
• Business studies
• English core
• Hindi core
• History
• Political science
• Geography
• Sociology
• Home science